Сөй гомерне, сөй халыкны, сөй халыкның дөньясын!



Котлыйбыз


Баш бит - Публицистика - Радик Закиров исеме мәңгеләштерелде
10.09.2020

Радик Закиров исеме мәңгеләштерелде

3 сентябрьдә Ижауның А.С.Пушкин исемендәге 22 нче лингвистик лицеенда Россия армия­сенең А.В.Александров исемендәге ансамбль җырчысы Радик Равил улы Закировка мемориаль такта ачу тантанасы булды.

Радик Закировның исемен мәңге­ләштерү тантанасында Удмуртия Рес­публикасында Террорчылыкка каршы комиссия эшчәнлеген тәэмин итү бүлеге башлыгы Олег Кузнецов, Ижау шәһәре хакимияте башлыгының социаль сәясәт буенча урынбасары Дмитрий Чистяков, иҗтимагый оешма вәкилләре, лицей укучылары, Радикның әти-әнисе, туганнары, дус­лары җыелган иде.
Олег Кузнецов Бөек Ватан сугышында барлык фронтлар буйлап концерт бригадалары сос­та­вында йөргән артистларның зур ролен билгеләп үтте. “Радик Закиров А.В.Александров исемендәге легендар ансамбль составында хезмәт вазифаларын башкарганда һәлак булды. Артистлар Сириягә Яңа ел кон­цер­ты куеп, сугышчыларның күңелләрен күтәрергә барырга юнәлгән иделәр. Тик… Менә бүген Радик истәлегенә мемориаль такта куя­быз. Аның урынын билгеләү турында без Радикның әнисе Дилүсә Нәбиулловна белән ярты ел уйладык һәм, ниһаять, 22нче лицейда тукталдык. Сәнгать мәк­тәбендә Радик укыган сыйныфка да истәлек тактасы куячакбыз”, — диде Дмитрий Чистяков.

Радик Закировны 1 минут тын­лык белән искә алдылар, мемориаль такта янына чәчәкләр салды­лар. Радик Закиров хөрмәтенә җыр­лар һәм шигырьләр яңгырады. Дилүсә Нә­би­улла кызы улының исемен мәңгеләштерергә ярдәм итүчеләргә рәхмәт белдерде. Кайгы-хәсрәтләрне яңартып, искә төшерү авыр булса да, Дилүсә апа һәм Равил абый белән озак кына татарча аралаш­тык.

“Радик татарча сөйләшә, белә идеме?” – дигән сорау­дан башладым. “Кечкенә чакта гел татарча сөйләшә иде. Аннан балалар бакчасына киткәч, русча өйрәнде. Бервакыт ул кечкенә чакта Казахстаннан танышлар килде. Алар сөйләшкәнне аңлап, тәрҗемә иткән иде. Мин Ижау мотозаводы ансамблендә җырлый идем. Безнең өйдә гел музыка яңгырап торды. Шуңамы Радик кечкенәдән музыкага гашыйк булып үсте. Телләр кызыксындырса да, музыканың тарту көче ныграк булды. Үзеннән-үзе гитара һәм фортепианоны үзләштерде, үзе электрогитара ясап уйный иде, чөнки ул вакытта яхшы инструмент табу авыр иде. Польшага баргач, синтезатор алып кайткан идем. Ра­дикның музыкага сәләте барлыгын күрдем. Газетада “Музыка мәктәбенә балалар кабул ителә” дигән белдерүне күрдем дә, аны балалар сәнгать мәктәбенә алып киттем. Аңа ул чакта 7 яшь иде.Дилүсә Закирова.

“Мәк­тәптә конкурс үтте инде. Тик әйдә, уз, тикшереп карыйк”, — диделәр. Радик Алла Пугачёваның «Паромщик» җы­рын җырлады һәм аны шунда ук кабул иттеләр. Ижауның 2нче музыка училищесында Радик ике ел укыды, аның белән беррәттән «Апельсиновый джем» ансамбленә дә йөр­де”, — дип сөйләде әтисе Равил абый. “Кечкенә чакта ниндирәк малай иде?” – дигән соравыма Дилүсә ханым: “Радик беренче сыйныфка киткәч, мине укытучы чакыртып ал­ды. Радик бирелгән биремне тиз генә эшләп бетерә дә, кычкырып җырлый башлый икән. Балалар бакчасыннан соң мәктәптә 45 минут җырламый ничек түзеп утырсын?! Менә шундый шук малай иде.
Мәктәптән соң Радик Удмурт дәүләт университетының чит телләр факультетына укырга керде. Ләкин музыка аңа ныграк якын булды. Ул университетны тәмамлагач, мин аны Гарәп Әмирлекләренә алып бардым. Анда эшкә урнашу мөмкинлеге бар иде. Ә улым теләмәде.
2003 елда Радик АКШка тәҗрибә алмашырга барды. Анда ул ике гаилә­дә яшәде, хуҗаларны манты, пылау пешереп шаккатырган. Тик анда калырга теләмәде. «Әни, миңа монда ошамый», — диде. Ләкин күп еллар танышлары белән язышты. Ул кешеләр белән бик аралашучан иде. Мәскәүдә яшәсә дә, елына ике-өч тапкыр Ижауга туганнар, дус­лары белән күрешергә кайта иде. Ләкин Мәскәүдә дә Радик университетта алган белгечлеге буенча түгел, ә рес­торанда бармен булып эшләде. Аның хезмәтен югары бәяләделәр, иң яхшы хезмәткәрләр арасыннан сайланып, Франциягә барып кайтты. Әмма музыканы ташламады. Эш белән беррәттән Галина Вишневская исемен йөртүче музыка-театр сәнгате көллиятен тәмамлады. Ул А.В.Александров исемендәге ансамбльгә конкурс аша узганын да соңыннан гына кайтып әйтте. «Әни, миңа шунда барырга рөхсәт итәрсеңме?» — дип сорады. — Анда хезмәт хакы азрак”, — диде. Әлбәттә, каршы әйтә алмадым мин аңа? Теләге көчле иде шул улымның. Ә бәлки, каршы килергә кирәк булгандыр…
Ансамбль белән бергә Радик ярты дөньяны йөреп чыкты. Аны “полиглот” дип йөртәләр иде: ул русча, татарча, инглизчә, алманча, французча яхшы белә иде. Еш кына чит илдә тәрҗемәче ролен башкарыр­га да туры килә. Гаиләдә русча сөйләшсәк тә, әби-бабайлар белән татарча гы­на сөйләштек. Бервакыт Радик татар­ча җырлагач, шаккаткан идем. Бу җырны ул Казан консервато­риясе өчен әзерләгән булган. Мин Мәскәүгә киткәч, алар әтисе белән консерваториягә укырга керергә барганнар, ләкин соңга калганнар.
Радик миңа яхшы якларын гына күрсәтте, бер генә дә борчымады, хәтта Сириягә очуын да әйтмәде.

“Әнием, мин бер генә төнгә командировкага барып кайтам. Интернет, элемтә тотмаса, югалтма! Элемтә булуга ук шалтыратырмын”, — диде. Иртән миңа барысы да: «Радик кайда?» – дип шалтыратты. Мин: «Командировкада», — дидем. «Ә син телевизор карыйсыңмы? Анда Александров хоры оча торган самолет радардан юкка чыккан, дип хәбәр итәләр», — диделәр. Нишләргә дә белмәдем. Барысына да шалтыратам. Берни әйтмиләр. Ансамбльдән бер дустының әнисенә шалтыраттым. Ул: «Әйе… мин барысын да беләм. Без сезнең белән улларыбызны югалттык…» — диде.Дилүсә Закирова.
2016 елның октябрендә Радик йортсыз калган ике песи баласын алып кайтан иде. Мин мәчеләрне өнәп бетермәсәм дә, аңа каршы килмәдем. Бердәнбер улыбыз иде бит. Ул алып кайткан песиләрне тәрбиялим. Хәзер минем өч улым булыр иде, дим. Песиләрне үзе урынына калдырып киткәндәй бит… Радикны белгән танышлары, дус­лары шалтыратып, хәл белешеп торалар. Ташламыйлар”, — диде Дилүсә ханым күз яшьләрен сөртә-сөртә. Радикка нибары 36 яшь булган. Аралашучан, ярдәмчел, ягымлы егет гаилә корырга да өлгерми калган. Әйе, еллар узса да, бердәнбер улының үлеме гел исендә Дилүсә ханымның. Әле ярый, туганнары, якын­нары бар янәшәсендә. Равил абый белән Дилүсә ханыма сабырлык, түземлек, саулык-сәламәтлек телибез.

Гөлнара Вәлиева.