Барысы да үзебездән тора

Белгечләр: “Коронавирус белән авыручыларның саны пик дәрәҗәсенә җитмәде, ләкин җитәчәк. Аннары бу сан акрынлап кими барачак. Менә шул күтәрелеш чорын уздырып җибәрергә кирәк”, — дип әйтәләр. Әлбәттә, барысы да үзебездән тора. Әгәр дә саклану чараларын бергәләп күрсәк, һәр кеше үзенең, башкаларның сәламәтлегенә җаваплы караса, авыруны аяныч нәтиҗәләрсез үткәреп җибәреп булыр. Моның өчен дәүләт тарафыннан да барлык чаралар күрелә. Төп максат — авыруга таралырга ирек бирмәү. Кулларны ешрак юарга, саклану чараларын күрергә тиешбез.

Әнә шул саклану чаралары күрелмәгәнгә Төньяк Кавказда Дагестан Республикасы коронавирус белән авыручылар саны буенча беренчеләрдән булып бара. Бүгенге көндә 4497 кеше коронавирус белән авырый, үлүчеләр саны — 287. Ни өчен? Бу сорауга Удмуртия Республикасының “Мирас” Дагестан халыклары берләшмәсе җитәкчесе Мөхәммәтгариф Гунашов җавап бирде: “Әле бүгенге көндә дә рес­публикада халыкны үзизоляциядә тотуы авыр, әгәр дә хакимият ниндидер чаралар күрмәсә, бу хәл­ләрдән соң төбәктә ачлык га­лә­­мәте булырга мөмкин. Дагес­танда коронавирусның җәелүенә күп сәбәпләр бар. Беренчедән, Дагес­танда яшәүчеләрнең 30-40%ы әле­­ге авыруның куркыныч булуына бик озак ышанмадылар. Шуңа күрә күпләр үзизоляцияне бөтенләй кабул итмәде. Икенчедән, безнең үз гореф-гадәтләребез бар: авыруларның хәлен белергә ба­ру, кеше вафат булгач, халык күп җыелып, аны соңгы юлга озату. Җир­ләргә 200әр кеше җыелган вакытлар була. Алар яңадан өйләренә кайтып, авыруны өйдәгеләргә йок­тыралар. Җомга намазларына җые­луны да тиз генә туктатып булмады. Өченчедән, Кавказда, таулардагы авылларда, Буйнак, Кизляр, Каспийск, Дербент шәһәрләрендә гаиләләр зур, бер хуҗалыкта бер­ничә буын яши. Алар бер өстәл артына җыелалар, ә берничек тә дистанция саклап булмый. Моның чынлап та зур афәт икәнлеген халык авыручыларның, вафат булу­чыларның саны көннән-көн арта башлагач кына аңлый башлады. Мәсәлән, Тебекмахи авылында бер атна эчендә 12 кеше үлде, югыйсә авылда ел буена да 12 кеше вафат булмый. Күбесе пневмония белән авырый. Моннан тыш Дагес­танда маскалар, костюмнар, дарулар җитми. Медицина кадрларына кытлык.
12 майда Махачкала шәһәренең 3нче клиник хасханәсе пневмония белән авыручыларны кабул итә башлады. Хастаханә күб­рәк иганәчеләр ярдәме белән эшли. Аның җитәкчелеге кислород концентрантлары җитмәве ту­­­рында хәбәр итеп, иҗтимагый берләшмәләрдән ярдәм сорады. Без Удмуртия Республикасында­гы “Мирас” Дагестан халыклары бер­ләшмәсе үз чиратыбызда Уд­мур­тиядә яшәүче ватандашларыбызга, татарларга, башкортларга мөрәҗәгать иттек. Шул ук көнне хас­таханәгә акча илтеп бирдек, ике кислород концентраты бүләк иттек. Минем Дагестан халкына булышкан Удмуртиядә яшәүчеләргә зур рәхмәтемне белдерәсем килә. Рамазан аенда эшләгән изгелекләрегез үзегезгә куанычлар булып кайтсын. Бер-беребезгә ярдәм итсәк, авыруны җи­ңеп чыгарбыз дип уйлыйм. Респуб­ликада бүгенге көн­дә паллиатив ярдәм (кешегә тормы­шы­ның соңгы мизгелләрендә яр­дәм итү) үсеш ала. Махачкалада әле күптән түгел генә балалар өчен 15 урынлык паллиатив ярдәм күрсәтү бүлеге ачылды. Шулай ук “Инсан” хәйриячелек фонды да өйдә соңгы көннәрен яшәүче авыруларга ярдәм күрсәтә. Ел аза­гына тагын ике паллиатив ярдәм күрсәтү үзәге ачылачак. Монысы безнең халыкның гореф-гадәтен күрсәтә. Чөнки без динебез кануннары буенча яшибез, өлкән буынны аеруча хөрмәт итәбез, авыр вакытларда мохтаҗларны онытмыйбыз. Барыбызга да исән-сау булып, традицияләребезгә тугрылык саклап яшәргә насыйп булсын.

Рәфилә Рәсүлева.