Белем һәм тәрбия
Удмуртиядә старт алган «Остазлар» республикакүләм проекты кысаларында Ижау шәһәренең Балаларны җәмгыятьтән вакытлыча аерып тору үзәгендә «Батырлык дәресе» узды. Аны Эчке эшләр министрлыгының наркотикларга каршы көрәш өчен оештырылган «Гром» махсус отряд командиры Денис Зарецкий алып барды.
Ижау шәһәренең 107нче балалар бакчасына йөрүче 6 яшьлек улым бүген шулай ди. Аллаһы боерса, киләсе елга беренче сыйныфка барачакбыз. Ә улымның теләге бер: “Теләсә кайсы мәктәпкә бармыйм. Бары татар сыйныфында гына белем алам, мин бит татар малае”, — ди ул. Бүгенге көндә кайсы мәктәпкә бару турында уйлыйбыз.
«Кеше нинди генә биеклеккә күтәрелмәсен, һәркемнең олы тормышка юлы, беренче уңышлары мәктәптән башлана. Үткән уку елы да безнең мәктәп укучылары өчен уңышлы ел булды. Укучылар төрле олимпиадаларда мактаулы урыннар алдылар. Алар җәй көне дә тик ятмадылар, спорт ярышларында катнашып, җиңү яуладылар», — дип башлады бәйрәм тантанасын 6нчы гимназия директоры Гөлчәчәк Җәүдәт кызы Әхмәтова. Әлеге укучыларга…
Бала тәрбияләү турында төрле фикерләр бар. Кемдер балага кечкенәдән үк кырысрак булуны дөрес дип саный, ә кемдер, киресенчә, баланың бөтен теләкләрен дә үтәргә, гел көйләп кенә торырга кирәк дип уйлый.
Тәүге тапкыр мәктәпкә бару бала өчен дә, ата-ана өчен дә истәлекле, дулкынландыргыч мизгелләр. Бу көнне һәр ата-ана баласына онытылмаслык Белем бәйрәме бүләк итәргә тели, шунлыктан әзерлек ыгы-зыгысы да алдан башлана. Иң элек укучыга мәктәп формасы, уку кирәк-яраклары сатып алырга кирәк. Быел баланы беренче сыйныфка әзерләү күпмегә төшә соң? Әлбәттә, һәр ата-ана үз мөмкинлекләреннән чыгып эш…
Балалар бакчасы капкасы. Миңа аның ике ягында да булырга туры килде. Иртән чиста-пөхтә киендерелгән, сау-сәламәт баламны тәрбиячегә тапшырып, кичен бакчадан алганда сабыемның кулында кечкенә генә тырналган урын күрсәм дә, кәеф төшә иде. Янәсе, тәрбияче карап бетермәгән. Елдан артык үзем шул вазифаны башкаргач, барысы да үз урынына утырды…
Бөтендөнья татар конгрессының VI корылтае үзенә дөньяның төрле почмагыннан 1000нән артык делегатны, журналистларны, кунакларны җыйды. Беренче көнне катнашучылар өчен милләт язмышын чагылдырган, телне саклау проблемаларын үз эченә алган берничә дискуссия мәйданчыгы эшләде. Мин “Гаилә, демография, милли тәрбия” дип исемләнгән мәйданчыкта катнаштым. Модераторы — танылган галим, Татар энциклопедиясе институты директоры Искәндәр Гыйләҗев.
Онык һәм әби — бер-беренә иң якын кешеләр. Кызганыч, кайбер әбиләр оныкларын бар дип тә белми. Алар: “Үзләре тудырган, үзләре үстерсен”, – дип кенә җибәрәләр. Ә оныклар балаларга караганда да якынрак бит. Үз вакытында балаларга игътибар җитмәгәнен аңлап, бар наз-җылыңны оныкларга бирүдән дә рәхәте юктыр.
Мин җирдә ни өчен яшим? Киләчәк буынга нәрсә калдырам? Нәрсә эшләдем, ә нәрсә эшләргә җитешмәдем? Кеше үзенең кыска гына гомере эчендә барысына да өлгерергә, барын да танырга, белергә, эшләп карарга, сөенергә, шатланырга, кайгы- хәсрәтне җиңеп чыгарга һәм иң мөһиме — үзе турында киләчәк буынга якты истәлек калдырырга тырыша. “Әгәр үлгәч тә искә алсыннар дисәң, игелекле…
Һәр кеше өчен олы тормышта үз юлын табу зур сынау булып тора. Әгәр яшүсмер янында терәк булырдай әти-әни булмаса, бу — икеләтә сынау. Балалар йортларыннан чыгарылган 15-16 яшьлек яшүсмерләр мөстәкыйль тормышка бөтенләй әзер булмыйча аяк басалар һәм нәтиҗәдә күбесе үз юлларын таба алмыйлар. Шушы көннәрдә “Регионның матбугат һәм белем бирү сыйфатын бәяләү” үзәгендә узган түгәрәк…